Bevrijding Kamp Westerbork

12 april 1945 – Kamp Westerbork, oorspronkelijk bedoeld als vluchtelingenkamp, maar later in dienst als doorgangskamp voor Joden, Sinti en Roma, werd door de Canadezen bevrijd. De Duitse bewakers hadden het kamp de avond ervoor al verlaten, maar de gevangenen durfden het terrein niet te verlaten. 

Kamp Westerbork werd in augustus 1939 gebouwd om opvang te bieden aan het grote aantal vluchtelingen uit Duitsland, waar de vervolging op de Joden, sinds Hitler aan de macht kwam, steeds meer gestalte begon te krijgen. Zeker na Kristallnacht besloten vele, met name Joodse Duitsers, te vluchten. De Nederlandse overheid wilde eerst niet meewerken, maar besloot uiteindelijk een kamp te laten bouwen op een  afgelegen plek in Drenthe, om zodoende de stroom vluchtelingen te kunnen opvangen.

Nadat de Duitsers Nederland binnengevallen was, trachtten vele vluchtelingen uit Westerbork richting Engeland te vluchten, maar hun pogingen strandden in een vroeg stadium. De vluchtelingen werden gesommeerd om terug te keren naar Kamp Westerbork en de bewaking, nog in handen van de Nederlandse overheid, werd aangescherpt. Dit was voor de Duitsers nog onvoldoende en vanaf 1 juli 1942 namen zij het roer over in het kamp, wat vervolgens als basis zou dienen voor de deportatie van de Joden naar de concentratiekampen zoals Auschwitz. Via het spoor werden Joden aan- en afgevoerd.

Toen de oorlog ten einde kwam, besloten de Duitse bewakers het kamp te verlaten om zodoende te ontkomen aan de geallieerden. De gevangen wisten zich in eerste instantie geen raad met de situatie, maar al snel kwam men bij elkaar en werd iemand gevraagd om de leiding te nemen. Dit bleek niet meer nodig, toen de Canadezen enkele uren laten bij het kamp aankwamen en de gevangen bevrijdde. Doordat Nederland nog niet helemaal bevrijd was, besloot men om de 876 gevangenen nog in het kamp te houden. Ze konden zodoende onderzocht worden en men kon eventuele verraders uit het kamp oppakken.

Tussen 1 juli 1942 en de bevrijding op 12 april 1945 werden er 107.000 Joden afgevoerd, waarvan er maar 5000 de Tweede Wereldoorlog overleefden.